در گزارش قبلی وضعیت رتبهبندی بانک های جهانی در شبکه‌های اجتماعی را مورد بررسی قرار دادیم. اما این بار نوبت به بانک‌های ایرانی رسیده است. در این گزارش سعی داریم نگاهی بکنیم به وضعیت و عملکرد بانک های ایرانی در شبکه های اجتماعی و دلایل موفقیت آنها.
بخش اول مطلب: رتبهبندی بانک‌ها در شبکه‌های اجتماعی (بخش اول: بانک‌های جهان) لزوم حضور و فعالیت بانک‌ها در شبکه‌های اجتماعی
اولین نکته در مورد حضور بانک های ایرانی در شبکه اجتماعی این است که یک سال پیش، بانک مرکزی در بخش‌نامه‌ای حضور بانک ها در شبکه های اجتماعی را ممنوع اعلام کرد اما این نکته باعث نشد تا بانک‌ها این فضای ارتباطی مهم را از دست بدهند.
حضور بانک‌های خصوصی ایرانی در شبکه‌های اجتماعی سریع‌تر از بانک‌های دولتی اتفاق افتاد. بانک سامان یکی از اولین بانکهایی بود که در شبکه‌های اجتماعی داخلی و خارجی فعالیت خود را شروع کرد و اولین کمپین دیجیتال مارکتینگ بانکی را در ایران به نام “#شادهستیم” را در اینستاگرام اجرا کرد. بانک تجارت نیز کمپین مسابقه عکاسی حفاظت از محیط زیست را با هشتگ #iranecotrip در بستر شبکه اجتماعی اینستاگرام برگزار کرده بود.
حقیقت این است که متاسفانه هنوز بانک‌های ایرانی به شکل رسمی فعالیت خود را در شبکه‌های اجتماعی مخصوصاً اینستاگرام و فیسبوک و توئیتر اعلام نمی‌کنند و شما در وب‌سایت اکثر بانک های داخلی اثری از آدرس رسمی این بانک ها در شبکه های اجتماعی پیدا نمی‌کنید.
شاید تنها بانکهایی که حضور رسمی خود در شبکه اجتماعی اینستاگرام اعلام کرده و در سایت آن نیز می‌توانید به آدرس اینستاگرامش دسترسی پیدا کنید بانک سامان و بانک پاسارگاد باشند هرچند این موضوع در مورد شبکه های اجتماعی داخلی و تلگرام برای بسیاری از بانک‌ها قابل مشاهده است.
مطالعه بیشتر: بررسی هویت و شخصیت برند بانک های ایرانی
جالب است که چرا نام پیام رسان اجتماعی تلگرام در وب سایت اکثر بانک های ایرانی وجود دارد ولی از اینستاگرام خبری نیست. این در حالی است که در رسانه ملی کشورمان اجازه استفاده از نام تلگرام ممنوع است و اکثر برنامه‌های تلویزیونی از ترفندهای مختلفی برای معرفی کانال اطلاع رسانی خود استفاده می کنند.
اگر بخواهیم بازگردیم به بحث اینستاگرام فهرستی از حساب کاربری بانک ها در شبکه اجتماعی اینستاگرام در زیر تهیه شده است که از نظر تعداد کاربران بانک رسالت در صدر قرار دارد.
با نگاه و بررسی حساب کاربری بانک ها در شبکه های اجتماعی خواهیم دید که متاسفانه داستان خرید فالوور و وجود کاربران غیرواقعی در اینستاگرام برای بانک ها نیز اتفاق افتاده است:
برای مثال با کمی دقت در رتبه اول لیست برترین بانک ایرانی در اینستاگرام می بینیم بانک رسالت که در اینستاگرام بیش از 30 هزار فالوور دارد بین 100 تا 150 لایک برای هر پست خود دریافت می‌کند که کمتر از 0.4 درصد است و این درحالی است که در بدترین حالت میزان درگیری فالوورهای واقعی اینستاگرام حداقل 2 درصد خواهد بود و این یعنی 600 لایک برای هر پست بانک رسالت. این عدد برای بانک آینده نزدیک به 0.7 درصد است.
بررسی این وضعیت برای بانک سامان درگیری نزدیک به 4 درصدی مخاطبین را برای پست‌ها نشان می‌دهد. که دارای استاندارد مشارکت مخاطب در شبکه اجتماعی اینستاگرام است. این نسبت برای بانک تجارت چیزی بیش از 2.5 درصد است.
البته با توجه به اینکه بانک ها در وب سایت رسمی خود آدرس اینستاگرام شان را درج نمی کنند، تشخیص این موضوع که آیا صفحاتی که در اینستاگرام وجود دارد حقیقتاً متعلق به بانک است یا خیر کار دشواری است و فهرست بالا بر اسا بررسی اجمالی محتوا برگزیده شده اند. برای مثال برای بانک مسکن حداقل سه حساب کاربری وجود دارد که هر یک می توانند حساب رسمی بانک باشند.
این مهمترین معذل عدم حضور بانک ها به صورت رسمی در شبکه های اجتماعی از جمله اینستاگرام است که باعث خواهد شد مخاطب برند گمراه شود و در حالی که تمامی بانک ها دارای مدیریت یا اداره روابط عمومی هستند اما اکثریت آنها برنامه مدونی برای حضور پیوسته و رسمی در اینستاگرام را ندارند.
در این میان محتوای مربوط به بانک آینده دارای ساختار خوب و یکدستی است هرچند که با درگیری 0.6 درصدی مخاطبین و لایک محتوا باید به تعداد فالوورهای این بانک نیز شک کرد. این در حالی است که اکثر بانک هایی که در اینستاگرام فعالیت می‌کنند محتوای اینستاگرام خود را با محتوای اخبار داخلی خود اشتباه گرفته‌اند و به انتشار اینگونه اخبار می‌پردازند؛ به نظر می رسد بانک ها فراموش کرده اند که مردم برای مطالعه اخبار به اینستاگرام سر نمی‌زنند.
به نظر می رسد موضوع حضور در شبکه های اجتماعی هنوز به صورت جدی توسط خود بانک ها دنبال نمی شود و تصمیمی هم برای آن به وجود نیامده است. برخی از روابط عمومی ها هنوز هم به تولید اخبار نخ‌نما و بی عمق می پردازند تا کار را از سر خود باز کرده باشند و مخاطبین خود را در فضای سنتی گذشته دنبال می کنند و با فضای مجازی همچنان فاصله گرفته اند.
همچنین موضوع بانکداری الکترونیک نیز در محدوده انجام عملیات اینترنتی باقی مانده است و بانک های داخلی با واژه بانکداری اجتماعی در مبحث بانکداری پایدار بیگانه هستند.
