اخیراً مقاله و گزارش میدانی از سبک زندگی ایرانیان و مصرفکنندگان آتی منتشر شده است که مختصری از آن در زیر شرح داده شدهاست.
مطمئناً داشتن اطلاعاتی دربارۀ سبک زندگی در ایران، متشکل از مصرف کنندگان، بخش بندی مصرف کننده، درآمد، مخارج مصرف کننده، شغل، تغذیه، مُد، بهداشت و سلامتی، سرگرمی، حملونقل و غیره میتواند دید وسیعتری را به فعالان در حوزۀ بازاریابی و برندینگ میدهد.
در این گزارش آمده است که دو برابر شدن جمعیت ایران در سال 2016 نسبت به اوایل انقلاب و با توجه به رشد منفی جمعیت و تاثیرات آن در سالهای 2020 تا 2030، شاهد رشد جامعهای با سن بالای 34 سال خواهیم بود؛ از سوی دیگر با بالا رفتن سن ازدواج و بالارفتن سطح تحصیلات این قشر از جامعه، جمعیت جوان ایران موجبِ فشار زیاد به بازار مصرف و کار میشود. مصرف در شاخه ارتباطات و حملونقل بیشترین رشد را خواهد داشت.این گروه های سنی عامل اصلی مصرف گروههای مختلف محصولات هستند.
مصرفکنندگان جوان و تقاضای رو به رشدشان برای محصولات و خدمات متنوعتر، روی تقاضای طیف وسیعی از محصولات در طی دوره پیش بینی شده تأثیر گذاشته است.
تمایل به غرب و آخرین تغییرات بازار آن، فاکتورهای اصلی اثرگذار بر انتخاب بازار مصرف، به خصوص در مورد محصولات در دستهبندی مُد، لوازم آرایشی، لوازم الکتریکی، غذا، نوشیدنی و بهداشت و سلامت هستند.
از طرفی نیز با پیشبینی رشد مشغلۀ اقشار مختلف جامعه، خریدهای اینترنتی، خرید از هایپرمارکتها و تقاضا برای محصولات بستهبندی شده و غذای آماده رو به رشد خواهد بود.
حذف یارانههای سوخت و انرژی، هزینههای حمل و نقل را افزایش خواهد داد. افزایش قیمت در این گروه باعث تمایل مردم به صرفهجویی در مصرف انواع انرژی و روی آوردن به سمت محصولات کممصرف خواهد بود.
از حیثِ مواردی که مستقیماً در تصمیمات بازاریابی و برندینگ نیز تاثیرگذار هستند، میتوان در زیر به آن پرداخت:
اگرچه ایران سابقه طولانی در استفاده از ابزارهای تبلیغاتی دارد، این صنعت همچنان جوان و نابالغ است.
در دو سال اخیر، در کنار رشد اقتصادی و ظهور و تقویت برندهای ایرانی، همانند برندهای خارجی که وارد بازار میشوند، رسانه و تبلیغات اهمیت و رشد سریعی پیدا کرده است.
بیشتر شرکتها و تولیدکنندهها به تبلیغات به عنوان ابزاری جهت جذب و نگهداشتن مشتریان و برآورده کردن نیازهای آنها روی آورده اند.
رسانههای چاپی در ایران بسیار رایج هستند. تعداد روزنامهها، ژورنالها و مجلات روزبهروز در حال افزایش است. علاوه بر آن شمار بروشورهای تبلیغاتی که پُر از تبلیغات رنگی از کافهها، رستورانها و خردهفروشیها در زمینههای مختلف هستند، بسیار زیاد است. هزینۀ یک صفحه تبلیغ به راحتی به 6000 دلار آمریکا برای صفحات گلاسه در مجلات میرسد.
مجلاتی مثل «زندگی ایدهآل» و «زندگی ایرانی» در میان برخی از ایرانیان رایج شده است. این مجلات پُر از انواع مختلف تبلیغات هستند و هر شماره حدود 50000 نسخه چاپ میشود.
مجلات آشپزی نیز بسیار رایج هستند؛ بهخصوص «هنر آشپزی» که تقریباً 110000 نسخه در هر ماه به چاپ می رساند.
بازاریابان تمایل به جذب مشتری از طریق نمایش جذاب محصولات در فروشگاهها و محل فروش دارند. ثابت شده که روش سمپلینگ محصولات در سوپرمارکتها و مراکز خرید در جذب مشتریان موفق بوده است.
برنامههای وفادارسازی مشتری Brand loyalty هنوز در ایران جدید هستند اما تعداد روزافزونی از فروشگاهها و خردهفروشیها از کارتهای عضویت و برنامههای وفاداری برای نگهداشتن مشتریانشان استفاده می کنند.
جمعیت جوان ایرانی هر روز از برندها آگاهی بیشتری کسب میکنند. رسانههای جهانی مثل اینترنت و ماهواره منجر به افزایش آگاهی از برند شدهاند. صنعت تبلیغات با افزایش تمایل شرکتها به جذب مشتریان جدید از طریق ابزار مختلف تبلیغاتی، رشد خواهد کرد.
همچنان که نفوذ اینترنت و قابلیت اتصال به آن در ایران افزایش می یابد، تجارت الکترونیکی از اهمیت بیشتری برخوردار میگردد. تعداد فروشگاههای اینترنتی در حال افزایش است. بازاریابان با استفاده از اینترنت و به خصوص شبکههای اجتماعی مثل فیسبوک سعی در ایجاد ارتباط با مشتریان جوان خود دارند و به بازاریابی و برندینگ میپردازند.
از سوی دیگر، مشتریان محصولاتی که به صورت آنلاین، یا دهان به دهان قبل از خرید تبلیغ شدهاند را میخرند و قبل از خرید محصولات را باهم مقایسه می کنند.
اگر مسافرت خارجی در میان قشر متوسط و جوان ایران افزایش یابد، آنها با برندهای بینالمللی آشناتر شده و توسط رسانههای بینالمللی تحت تأثیر قرار خواهند گرفت. بنابراین آنها به دنبال محصولات و خدمات مشابه در ایران خواهند گشت.
قشر مرفه تهرانی که اصولاً در شمال شهر سکونت دارند، تعیین کنندۀ بخش وسیعی از روند در بازار مدرن ایران هستند. با داشتن بالاترین سطوح درآمد و مخارج، ساکنین تهرانی هدف اصلی برای بازاریابان خواهند بود.
تبلیغات و فعالیت های بازاریابی در شمال تهران، که بیلبوردها و پوسترها در خیابان نمایش داده می شوند و دکوراسیون مغازهها پُر از محصولات با برندهای بینالمللی است، مشهودتر هستند.
با توجه به اینکه ایران یکی از سریعترین کشورها در رشدِ منفی جمعیتی و تمایل به تک فرزندی، همزمان با افزایش سطح تحصیل مادران است، تمایل آنها به هزینه کردن برای محصولات مراقبت از کودکان افزایش یافته است. داروخانهها اصلیترین کانال پخش محصولات مراقبت از کودکان هستند.
از طرفی محصولاتی مانند اسباب بازیهای ارزان و چینی (مانند Lucky box) و بازیهای کامپیوتری، خوراکیهای سالمتر و کم کلسترول و لبنی میوهای (مانند محصولات Danone) و خوراکیهای بستهبندی برای مدرسه از پر رواجترین موارد استفاده کودکان و نوجوانان خواهدبود.
لذا با توجه به پیشبینیها تمامی ردههای سنی کودک، نوجوان و جوان در آینده کاهش یافته و در ازای آن ردههای بالای 30 سال دارای رشد خواهد بود که عمدۀ درآمد جامعه توسط این قشر کسب و توسط خانواده جهت اجاره، تحصیل و مسافرت و غیره هزینه میگردد.
نتیجۀ این گزارش برای فعالان در حوزههای بازاریابی و برندینگ این است که با توجه به موج تغییراتی که ایران در آن افتاده است، فرصتهای فراوانی برای توسعه فروش کالا و خدمات و بالابردن سطح وفاداری مشتریان ایجاد خواهد شد.
منبع اصلی مقاله رو معرفی کنین بی زحمت .