یادمان مردانی که کارآفریدند و ماندگار شدند؛
به کیفیت و غربت امروزش توجه نکنید، روزگاری مردم با کفش ملی، زندگی کرده‌اند و این کفش در زمره کفش‌های دوست داشتنی و محبوب مردم ایران بود و بنیانگذار آن با 35 نفر کارگر کارخانه‌اش را راه‌اندازی کرد و به تدریج گنجایش کارخانه افزایش یافت به طوری‌که روزانه 12هزار و 500 جفت کفش در کارخانه کفش ملی توسط 2هزار و 500 کارگر استخدام شده تولید می‌شد.
بنیانگذار این محصول ملی کسی نبود جز رحيم ايرواني که بي‌ترديد يکي از مردان بزرگ اقتصاد ايران است و از وی در تاريخ کارآفرينان ايراني به نيکي ياد شده است.
او از پيشتازان و بنيانگذاران صنعت مدرن کفش در ايران بود که از سال 1336 تا 1357 شمسي بيش از 52 شرکت در صنعت کفش و چرم و بيش از 300 فروشگاه زنجيره‌اي کفش ملي در سطح ايران تأسيس کرد.
ایروانی سختکوشي، انضباط و نحوه رفتار با انسان‌ها و نيروي کار را از شيوه‌هاي آموزش اين مدارس که مبتني‌بر شيوه مدارس عمومي انگلستان بود آموخت. ايرواني در سال 1321 در رشته حقوق دانشگاه تهران پذيرفته شد. در دوران دانشجويي ضمن تحصيل به کارهاي مختلفي مشغول شد.
در همه فعاليت‌هاي اقتصاديش بر نقش حسابداري تاکيد می‌کرد
پس از پايان تحصيل در سال 1324 به آبادان رفت و شش ماه به استخدام دادگستري درآمد. پس از آن پروانه وکالت گرفت و پنج ماه به کار وکالت پرداخت. در همين زمان چند ماه در بانک شاهي ايران کار کرد. اين تجربه کوتاه‌مدت خدمت در بانک به همراه شم اقتصادي او که ناشي از کار در خانواده‌اي تاجر پيشه بود باعث شد که در همه فعاليت‌هاي اقتصاديش بر نقش حسابداري تاکيد کند. او پس از تحصيل و چندين کار مختلف از جمله تأسيس کارخانه برق فسا، ساخت پاساژ استاندارد در شيراز و تجارت کفش و کالاهاي ديگر، سرانجام واردات کفش را با صنعت کفش جايگزين کرد و بزرگ‌ترين صنعت کفش و چرم در ايران و خاورميانه را در طي دو دهه شکل داد.
او که نماينده فروش شرکت معروف کفش‌سازي باتا در ايران بود و کفش‌هاي لاستيکي از اروپاي شرقي وارد مي‌کرد، نخست پاساژي در خيابان خيام ساخت و پس از چند سال واردات کفش‌هاي گالش از چک و اسلواکي با خريد دو دستگاه ماشين تزريق مواد لاستيکي، نخستين توليد کفش را آغاز کرد.
در سال‌هاي 1334- 1333 زميني در اطراف مهرآباد خريد و فعاليتش را در آغاز به آنجا و سپس به پارک صنعتي اسماعيل آباد کيلومتر 15 جاده کرج منتقل نمود.
ايرواني با تجربه کالج ستيوارت در اصفهان، و بانک شاهي ترکيبي از نظم‌پذيري و دقت محاسبه‌گري در حسابداري را به هم آميخت که با تکيه بر قواعد و قانون کار در تمام فعاليت‌هايش منعکس شد و نمونه خوبي از يک کارآفرين ايراني را پديد آورد. رحيم ايرواني از سال 1325 تا 1357 در کار تجارت و صنعت بود.
او اولين شرکت خود را با نام شرکت سهامي باتا در تير ماه 1330 به منظور صادرات و واردات کفش در سبزه ميدان تهران و آخرين شرکت را به نام چرم خسروي نو در سال 1356 به منظور دباغي و چرمسازي به ثبت رساند.
کفش ملی؛ سفره‌ای که باید در حفظ آن کوشید
ایروانی همواره کفش ملي را سفره بزرگي مي‌دانست که کارگران و مديرانش بايد در حفظ آن کوشا باشند. اين مساله‌اي بود که او حتي بعد از ملي شدن اين گروه صنعتي با ارسال توصيه به مديران منتخب دولت بر آن تاکيد مي‌کرد. شيوه مديريتي او ترکيبي از الگوي پدرسالاري با عقل‌گرايي و حسابگري بود. در عين حال تلاش کرد به نحو کارايي از ابزارهاي مدرن مديريتي در جامعه ايران که هنوز روابط کارگري در آن در مراحل ابتدايي قرار داشت استفاده کند. براي ايرواني علم حسابداري به شدت اهميت داشت. و به همه در بدو استخدام، کارآموزي حسابداري را با نوشتن دفتر روزنامه توصيه مي‌کرد. بنابراين از دقت و محاسبه‌گري در کارها بسيار استقبال مي‌کرد.
صدور کفش به شوروی و اروپای شرقی
ايرواني علاوه‌بر تأسيس فروشگاه کفش ملي در سطح ايران و يکسان‌سازي قيمت در کل فروشگاه‌ها توانسته بود به شوروي و اروپاي شرقي کفش (پوتين) صادر کند. ايرواني در طي بيش از 30 سال فعاليت، توانسته بود در سال 1356 قريب به ده‌هزار نفر را در شرکت‌هايش مشغول کند.
ايرواني سياست‌هاي مختلفي را در جهت رشد گروه صنعتي ملي در پيش گرفت تا خانواده بزرگ کفش ملي را ايجاد کند. ويژگي رحيم ايرواني تاکيد بر نظم، آموزش، اهميت امور مالي، توجه به مديريت، نوآوري در کار، داشتن اصول اخلاقي، انتخاب مديران برجسته، وفاداري به مجموعه گروه بود.
يکي از بارزترين تاثير اقدامات او فروشگاه‌هاي کفش ملي است که به ساخت فضاهاي خريد و زيباسازي شهرها کمک فراواني کردند. فضاهايي که با رشد شهرنشيني به يکي از مکان‌هاي گردشگري مردم شهرنشين تبدیل شده بود که خود نشانه امنيت شهرها نيز بود.
ایروانی کارش را تنها با 35 نفر کارگر آغاز کرد. ایروانی بعد از آغاز به کار کارخانه، با خرید ماشین دوخت از پارچه‌های ایرانی استفاده کرد و کارخانه‌ای به نام ولکو نیز حاضربه سرمایه گذاری و آوردن فناوری به ایران شد.
کفشی که یاد نفت را در ذهن مردم زنده کرد
این کارخانه در ابتدا 150 زوج محصول داشت. کارخانه، کفش ملی نام گرفت که ملی شدن نفت را در ذهن مردم و مشتریان تداعی می‌کرد. رحیم ایروانی با خرید تعداد زیادی از خانه های مهرآباد کارخانه خود را گسترش داد. او در یکی از زمین هایی که خریده بود مسجدی را نیز احداث کرد. تا سال 1337 در ایران کفش‌های چرمی تولید نمی‌شد اما بعد از این سال، به دنبال تاسیس کارخانه‌های چرم ، تولید کفش چرم نیز در کفش ملی آغاز شد.
در این زمان رقبای عمده کفش ملی کفش های وارداتی بودند که از چکسلواکی وارد می‌شدند. از سال 47 به بعد در کنار تولید کفش محصولاتی مثل جوراب ، توید آستر و بند کفش و مواردی دیگر اقدام کرد.
در سال 47 بعد از موفقیت تولید کفش در مهرآباد جنوبی مرحله سوم توسعه صنعت کفش ایران در کیلومتر 18 جاده قدیم کرج در اسماعیل آباد شروع شد. وی زمینی به مساحت 400هزار متر خرید و پارک صنعتی کفش ملی فعالیت خود را رسما در اوایل سال های دهه 50 آغاز کرد. در این زمین نقشه احداث 400 خانه سازمانی برای کارگران در نظر گرفته شده بود. او با احداث این خانه ها به دنبال کاهش هزینه رفت و آمد کارگران و هزینه نقل و انتقال آنان بود.
در کارخانه کفش ملی تا سال 1350 انواع مختلفی از کفش مثل کفش ورزشی، کفش برای روزهای بارانی، چکمه، پوتین، دمپایی،کفش کتانی، کفش‌های بچه‌گانه و کفش ایمنی تولید می‌شد.
به تدریج گنجایش کارخانه مهرآباد زیاد شد به طوری‌که روزانه 12هزار و 500 جفت کفش در کارخانه کفش ملی توسط 2هزار و 500 کارگر استخدام شده تولید می‌شد. شرکت کفش ملی با وقوع انقلاب مصادره و ملی شد و متاسفانه به دلایلی مثل ضعف مدیریت و واگذار نکردن آن به بخش خصوصی متحمل 4 میلیادر زیان خالص و 800 میلیون تومان زیان انباشته شد.
مهاجرت اجباری به آمریکا و تأسیس کارخانه کفش در بوستون
ایروانی بعد از 25 سال مصادره کارخانه با روی کار آمدن هر مدیر جدیدی با او تماس می‌گرفت و انتصابش را به مدیریت تبریک می‌گفت و او را به حفظ شرکت تشویق می‌کرد زیرا معتقد بود که چند هزار نفر از این طریق زندگی می‌کنند. ایروانی تا سال 57 در ایران زندگی می‌کرد و بعد از آن با مهاجرت اجباری به آمریکا رفت.
وی ابتدا کارخانه کفش و چرمسازی را در بوستون آمریکا تأسیس کرد و سپس در قاهره کارخانه کفش استاندارد را تاسیس کرد.
اکنون فروشگاه‌های کفش ملی به عرضه تولیدات صنایع کوچک و دیگر کارخانه‌ها تبدیل شده‌اند. پارک صنعتی کفش ملی نیز انبار شرکت های خودرو‌سازی است. هم‌اکنون بعد از 32 سال، از پرسنل 10 هزار نفری گروه کفش ملی تنها 700 نفر باقی مانده‌اند که در کفش گنجه و بخش‌های بازرگانی مشغول به کار هستند.
و سرانجام رحیم ایروانی در 12 بهمن 84 بعد از یک روز کامل کاری درگذشت.
من از کفش ایمنی ملی استفاده میکنم کفش خوب و با کیفیت داره امیدوارم همین جور بمونه چون از نظر کیفیت و کارایی واقعا” حرف نداره
عالي بود ممنون