در دنیای دیجیتالی کنونی، لزوم هوشمندی و اتصال تجهیزات مورداستفاده در اکثر اصناف و مشاغل به دنیای شبکه اهمیت دوچندان پیداکرده است. به‌طوری‌که توجیه صاحبان این صنایع و مشاغل نسبت به سرمایه‌گذاری در دنیای فناوری اطلاعات و استفاده از تجهیزات و امکانات نوین توسط شرکت‌های فعال در این زمینه راحت‌تر از گذشته صورت می‌پذیرد. در سه دهه اخیر، صنعت خرده‌فروشی (Retail) نیز به‌عنوان حرفه‌ای که در روزهای نه‌چندان دور در اکثر کشورها به‌صورت سنتی اداره می‌شد دستخوش پوست‌اندازی تدریجی شده و به‌اصطلاح مدرنیزه گردیده است. به‌طوری‌که، امروزه نه‌تنها انجام کلیه امور مربوط به فروش اعم از تهیه اجناس، انبارداری، توزیع، چیدمان، فروش و حسابداری در خرده‌فروشی بیشتر بر مبنای سیستم انجام می‌گیرد، بلکه در اغلب اوقات فرایند خرید توسط مشتریان آسان‌تر و در اکثر مواقع به‌صورت یک سرگرمی آخر هفته صورت می‌پذیرد.
از دیدگاه یک مدیر فروشگاه که شاید مدت‌ها به روش سنتی مجری و ناظر امور فروشگاه خود بوده است، دنیای دیجیتال در ابتدا دنیایی پیچیده به نظر می‌رسد. اما در درازمدت، برای بقا در میدان رقابت، کاهش هزینه‌های جاری و افزایش حاشیه سود ناگزیر از بهره‌گیری از تکنولوژی‌های جدید خواهد بود، هرچند استفاده ازاین‌دست آوردها و تجهیزات نوین در دنیای فناوری اطلاعات ارزان نخواهد بود. در این میان، بدیهی است با اختصاص حجم قابل‌توجهی از بازار فروش کالاها به فروشگاه‌های زنجیره‌ای، مدیریت هزینه است که برای کسب سود بالاتر و بقا در این رقابت تنگاتنگ نقش ویژه‌ای به خود می‌گیرد.
تصور کنید فروشگاه مواد غذایی با تنوع حدود 5000 نوع کالا زیر نظر شما اداره می‌شود. با ذکر دو مثال در موارد مختلف مربوط به این فروشگاه، کارکرد تکنولوژی‌های جدید در این حوزه بیشتر نمایان خواهد شد:
سرور تبلیغات – (AD Server)
به‌منظور موفقیت در رقابتی که هرروز بیشتر از دیروز با به وجود آمدن رقبای جدید در دنیای تولید و فروش به وجود می‌آید، تبلیغات جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص می‌دهد. برای ایجاد جلوه‌های بصری تبلیغات، هیچ فضایی، هرچند کوچک از چشم صاحبان صنایع Retail پنهان نمی‌ماند. آن‌ها نهایت استفاده را از فضاهای موجود در فروشگاه‌های خود جهت ترغیب مشتری برای خرید کالای موردنظر خود استفاده می‌کنید.
اما تکنولوژی بحث جدیدی را در این فرآیند به میان آورده است: “سرورهای تبلیغاتی” که با تحلیل و جمع‌آوری اطلاعات گوناگون چون زمان، تعداد فروش کالاها و مشخصات سنی، جنسی، موقعیت جغرافیایی و اقتصادی مشتریان هدف اقدام به ایجاد محتوای تبلیغاتی به‌صورت پویا در نمایشگرهای هوشمند نصب‌شده در محیط‌های فروشگاهی می‌نمایند. برای روشن شدن بیشتر موضوع تصور کنید فروشگاه موردبررسی ما یکی از مجموعه فروشگاه‌های زنجیره‌ای است که به دلیل قرار گرفتن در نزدیکی چندین مدرسه، فروش خوبی در گروه کالاهای تنقلات در ساعات بازگشایی و تعطیلی مدارس به خود اختصاص داده است. AD Server این شرکت با آنالیز آمار فروش کلیه کالاها در تمامی فروشگاه‌های مجموعه خود، متوجه میانگین بالای فروش تنقلات در این فروشگاه نسبت به سایر فروشگاه‌های می‌شود و اقدام به پخش آگهی‌های مربوط به تنقلات اعم از کالاهای جدید و یا کالاهای موجود در لیست تخفیف در زمانه‌ای موردنظر در نمایشگرهای تبلیغاتی این فروشگاه می‌نماید.
علاوه بر این، سرورهای تبلیغاتی در پی تحلیل آمارهای مختلف فروش، نقش ویژه‌ای در تعیین سیاست هدایت مشتری به محل کالاهای موردنظر ایفا می‌کنند. به‌عنوان‌مثال، در یک فروشگاه مدرن نمایشگرهای نصب‌شده بروی چرخ‌دستی‌های خرید با مدیریت محتوا و نمایش تبلیغات کالاهای جدید و محل قرارگیری آن‌ها در فروشگاه اقدام به ترغیب مشتری به خرید این کالاها می‌نمایند.
برچسب کالای الکترونیک روی قفسه فروشگاه – (Electronic Shelf Label –ESL)
امروزه، به دلیل شرایط ناپایدار اقتصادی در کشورهای درحال توسعه همانند ایران، وجود نوسان قیمت اجناس تحت تأثیر عوامل مختلفی بر تولید چون تورم گریزناپذیر به نظر می‌رسد. بنابراین در چنین شرایطی با توجه به الزام قانونی استفاده از برچسب قیمت بروی اجناس در فروشگاه‌ها، روش‌های قدیمی چون دست‌نوشته و یا برچسب چاپی قیمت علاوه بر کارایی نازل آن بر زیبایی ظاهری فروشگاه و حس خوب خرید مشتریان نیز اثر منفی می‌گذارد. در طرف دیگر، استفاده از برچسب‌های الکترونیکی قیمت که بروی قفسه‌ها نصب می‌گردد، نه‌تنها به جامعیت اطلاعات کالاها و انطباق آن با پایگاه داده کمک می‌کند، بلکه از سربار عملیات تغییر برچسب‌ها به‌صورت دستی و درنهایت هزینه‌های وابسته می‌کاهد. علی‌رغم هزینه راه‌اندازی بیشتر، استفاده از تجهیزات الکترونیکی در درازمدت صرفه‌جویی اقتصادی قابل‌توجهی نصیب صاحبان این فروشگاه‌ها می‌نماید و همچنین با توجه به عدم نیاز به استفاده از کاغذ یا تونر چاپ آسیب کمتری به محیط‌زیست وارد می‌کند.
در سال‌های اخیر بازار Retail در ایران نیز با حضور شرکت‌های خارجی متعدد بی‌نصیب از این تحولات نوین نبوده است. بااین‌حال با در نظر گرفتن مثال‌های فوق و با توجه به‌پیش بینی آینده‌ای کاملاً هوشمند برای صنعت خرده‌فروشی بر مبنای بهره‌گیری از فناوری‌های جدید، از بین رفتن فروشگاه‌های کوچک‌تر و ضعیف‌تر در این حوزه در داخل کشور چندان دور از تصور نخواهد بود. هرچند تکنولوژی‌های پیشرفته با تلاش متفکرین این عرصه به‌سرعت در حال ایجاد است، تحول صنعت Retail در ایران، علی‌رغم حضور برندهای خارجی با سرعت تدریجی در حال شکل‌گیری است. به‌منظور افزایش سرعت این تحول، ورود شرکت‌های فعال در عرصه فناوری اطلاعات به این صنعت به‌منظور فراهم نمودن زیرساخت‌های لازم در روزهای نه‌چندان دور می‌تواند چهره‌ای دیگر را از فروشگاه‌های خرده‌فروشی در کشور به فروشندگان و خریداران معرفی نمایند.
نویسنده میهمان : داوود صادقلو
